Op de internationale dag tegen racisme presenteren we ons verkiezingsmemorandum. Waarom? Racisme speelt een grote rol in de samenleving. Steeds opnieuw dient het als ideologisch smeermiddel voor uitsluiting en geweld, oorlogen, uitbuiting en dodelijk migratiebeleid. Maar ook op kleinere schaal slaat racisme diepe wonden: in gemeenschappen, gezinnen en individuen, en tussen mensen onderling.

Als antiracistische middenveldorganisatie zien we enerzijds een groeiend bewustzijn van het belang van intersectionaliteit ofwel kruispuntdenken: de erkenning van het feit dat verschillende vormen van discriminatie met elkaar verbonden zijn en elkaar versterken. Zo is racisme gelinkt aan uitsluiting op basis van gender en seksuele geaardheid, economische ongelijkheid en de uitsluiting van mensen met een fysieke of mentale beperking. Dat dit analytisch kader inmiddels wordt opgenomen in de nieuwste antidiscriminatiewetten, is onmiskenbaar een positieve ontwikkeling.

Helaas wordt dit de afgelopen jaren overschaduwd door een politieke cultuur die racisme en haat op flagrante wijze normaliseert en zelfs aanwakkert. Identitaire kwesties worden opgepookt om de aandacht te verleggen van structurele problemen, en een zondebok te vinden voor de groeiende economische ongelijkheid. Achter de schermen slaagt Vlaams Belang erin om zijn beleid te laten uitvoeren, zelfs zonder deel uit te maken van een regering.

Zo weigert de federale regering botweg om haar internationale verplichtingen ten aanzien van mensen op de vlucht na te komen, en negeert ze zelfs de vele gerechtelijke veroordelingen om opvang te bieden aan mensen die asiel aanvragen. Ook op Vlaams niveau drukt extreemrechts een stempel op het beleid: met een reeks van decreten probeerde de Vlaamse regering basisrechten steeds voorwaardelijker te maken, om zo nieuwkomers en mensen met migratieachtergrond uit te sluiten. De uitstap uit interfederaal gelijkekansencentrum Unia en de vervanging door een Vlaams Mensenrechteninstituut verzwakte bovendien de rechtspositie van slachtoffers van discriminatie. Voor de eerste keer werd in een Vlaams decreet het begrip 'etnisch-culturele identiteit' gebruikt om een negatief onderscheid te maken tussen groepen mensen, zonder duidelijke definitie. Beloftes over het aanpakken van racisme, zoals het opstellen van een Interfederaal Actieplan tegen Racisme, bleven onuitgevoerd.

Met dit memorandum maken we niet alleen onze prioriteiten voor de komende verkiezingen bekend, maar moedigen we ook iedereen - individuen, organisaties en gemeenschappen - aan om zich bij ons aan te sluiten in deze strijd. Samen kunnen we de systemen afbreken die ongelijkheid en discriminatie in stand houden. We kunnen de stemmen versterken die te lang zijn genegeerd, en werken aan een toekomst waar diversiteit wordt omarmd en elke persoon het respect en waardigheid krijgt waar die recht op heeft. Solidariteit tussen verschillende gemarginaliseerde groepen is essentieel om de complexe systemen van onderdrukking aan te pakken.

De volgende 14 aanbevelingen verduidelijken hoe onze maatschappelijke waarden van gelijke rechten en antiracisme in concreet beleid zichtbaar kunnen worden: