NL
.
Tradities als kerstmis en pasen
Bron:
Tradities als kerstmis en pasen
Het is weer die tijd van het jaar: Pasen. De zoveelste feestdag waarover wordt gediscussieerd wegens de christelijke ondertoon. Ieder jaar rijst de vraag of we de naam moeten veranderen in iets neutraler, zoals lentefeest. Enkele jaren geleden kondigde winkelketen HEMA aan dat ze verstopeitjes verkochten in plaats van paaseitjes. Deze naamsverandering bracht net zoals bij de kerst- naar wintermarkt aanpassing heel wat commentaar te weeg.

"Deze debatten over geloof en tradities zijn de laatste jaren zo populair door twee verschillende evoluties", zegt godsdienstwetenschapper en moraalfilosoof Patrick Loobuyck (UAntwerpen). "De eerste evolutie is een daling van het aantal christelijk gelovigen in België. Steeds minder mensen gaan naar de kerk, minder kinderen worden gedoopt en het christendom is dus in het algemeen minder zichtbaar in onze samenleving.

"De tweede evolutie is migratie. Er komen verschillende mensen en dus ook verschillende geloofsovertuigingen ons land binnen. De islam is hier één van en is ook een heel zichtbaar geloof, omdat ze onder andere hoofddoeken en boerkini's dragen", zegt Patrick Loobuyck. "Die twee evoluties botsen en plots ontstaat er angst bij een deel van de 'Belgische' bevolking. Ze denken dat ze zich ook aan deze nieuwe geloofsovertuiging moeten aanpassen en reageren hier slecht op."
"Ik ken geen moslims in mijn omgeving die iets tegen paaseitjes hebben."

Bij de naamswijziging van de kerstmarkt en het paasfeest wordt als reden gegeven dat men andersgelovigen niet wil schofferen. "Ik vind dit heel vreemd. Ik denk dat geen enkele bevolkingsgroep, maakt niet uit met welke geloofsovertuiging, hier vragende partij voor is", reageert Illias Marraha, mede-oprichter en voorzitter van Muslinked, een netwerkorganisatie van jonge moslims. "Het is toch ook stom om te zeggen: "iedereen moet zich aanpassen aan mij." Ik ken trouwens geen moslims in mijn omgeving die iets tegen de kerstmarkt of paaseitjes hebben. Om dan te zeggen dat geen enkele moslim hier een probleem mee heeft, is natuurlijk fout. Maar het is volgens mij wel een minderheid."

Patrick Loobuyck zegt dat moslims als zondebok worden gebruikt in dit soort discussies. "Meestal hebben moslims geen probleem met deze tradities, maar worden zij wel gebruikt om anderen hun mening te rechtvaardigen. Deze discussies worden vooral gevoerd door extreemrechtse partijen of aan de andere kant dan weer door vrijzinnigen. De rechtse partijen willen de Belgische of Vlaamse identiteit behouden en zien moslims als een bedreiging. Deze partijen spelen enorm in op identiteitspolitiek. We zijn de laatste jaren steeds minder gelovig, maar plots vinden we onze kerststalletjes en katholieke scholen extreem belangrijk als deel van onze cultuur. De vrijzinnigen willen dan eerder meer neutraliteit."
"We zijn de laatste jaren steeds minder gelovig, maar plots vinden we onze kerststalletjes extreem belangrijk als deel van onze cultuur."

Zowel Patrick Loobuyck als Illias Marraha vinden dat deze tradities aanpassen onder het mom van multiculturaliteit eerder leidt tot polarisatie. "Mensen worden in deze debatten meteen in extreme hokjes geplaatst. Ben je voorstander van de roetpiet, dan ben je tegen de Vlaamse cultuur. Er wordt niet naar elkaar geluisterd en zo worden bevolkingsgroepen enkel tegen elkaar opgezet.", aldus Loobuyck. "Zo ontstaat er heel snel een wij-zij-gevoel. Moslims voelen zich in deze tijd al geviseerd en nu moeten we ook nog eens bij een discussie als de kerstmarkt zeggen dat wij hier niets mee te maken hebben", vult Marraha aan.

"Bepaalde discussie kunnen wel heel interessant zijn en zijn belangrijk om te hebben", vervolgt Illias Marraha. "Er is een groot verschil tussen positieve tradities en kwetsende tradities. Als iets echt kwetsend is, kunnen we er wel over praten en zien of we het kunnen aanpassen. De samenleving is fluïde. Als we deze discussies houden om te zien waar we naartoe willen in de samenleving, waar we afstand van willen nemen en of we bepaalde groepen stigmatiseren, vind ik dat juist heel goed."

Worden bepaalde discussies doelbewust gebruikt om ons af te leiden van de echte problemen rond gelijkheid? Illias Marraha weet het niet zeker. "Maar het is wel het gevolg ervan. Mensen kunnen zich soms zo blindstaren op van die kleine dingen." Patrick Loobuyck: "Laten we eerlijk zijn, de wereld gaat niet vergaan omdat de Sint nu wel of niet een kruis op zijn mijter heeft. Ik denk ook dat deze 'kleinere' discussies als bliksemschichtjes werken om ons af te leiden van de ernstige problemen. Want die zijn er zeker.

Ongelijkheid op de arbeidsmarkt en racisme zijn grotere problemen voor de samenleving.  Maar er kunnen ook heel interessante discussies ontstaan door van die kleinere dingen als Sinterklaas en verstopeieren", vindt Patrick Loobuyck. "De manier waarop deze discussies nu lopen is gewoon niet goed, omdat mensen niet redelijk zijn en niet luisteren."
"Samen feestend door het leven gaan, lijkt mij een pak leuker dan al dat geklaag."

De debatten rond geloof en tradities zijn nog niet voorbij volgens Patrick Loobuyck. "Ik kan moeilijk spreken over de verre toekomst, maar ik weet zeker dat er de komende jaren nog steeds discussies zullen zijn hierover. Tijdens de volgende verkiezingen gaan de onderwerpen identiteit en migratie nog steeds een grote rol spelen. Nationalistische partijen gaan zo nog altijd mensen proberen aantrekken tot hun partij. De stijgende populariteit van deze partijen en extremere figuren komt niet alleen in België voor, maar zien we in heel Europa en zelfs de Verenigde Staten. En het aantal christelijke gelovigen gaat nog meer dalen in België."
Terug