NL
.
Lumumba in het Brusselse Stadhuis ... op voorwaarde dat hij zwijgt?
Lumumba in het Brusselse Stadhuis ... op voorwaarde dat hij zwijgt?
Op de Congolese onafhankelijkheidsdag 30 juni wordt in Brussel het Lumumbaplein ingehuldigd, ter ere van de eerste premier van Congo, die in 1961 zes maand na zijn verkiezingsoverwinning werd vermoord. Een driedaags event wordt georganiseerd rond zijn gedachtengoed. Ludo De Witte, auteur van 'De moord op Lumumba', krijgt van het Brussels gemeentebestuur echter spreekverbod. "Lumumba geneert nog steeds" is zijn antwoord.(Texte en Français ci-dessous)

In april besliste de gemeenteraad van de stad Brussel om ter hoogte van de Naamsepoort een 'Lumumbaplein' in te huldigen. De inhuldiging gebeurt op 30 juni, dag van de Congolese onafhankelijkheid, als apotheose van een driedaags event waarin onder meer 'dekoloniale wandelingen', filmvertoningen en een conferentie-debat zijn geprogrammeerd. In het organiserend comité zitten Afro-Europese organisaties zoals 'Change ASBL' en 'Collectif Mémoire Coloniale et Lutte contre les Discriminations': organisaties die dankzij jarenlang volgehouden mobilisatie voor deze doorbraak hebben gezorgd.

De inbreng van deze organisaties in de driedaagse bestaat onder meer in de organisatie van een conferentie-debat in het Brusselse stadhuis, met deelname van onder meer Elikia M'Bokolo, Jean Omasombo, Louise Ngandu. Ook ik zou deelnemen aan het debat en spreken over het thema "Lumumba et la lutte contre l'impérialisme: idéaux, principes d'égalité et de justice. Le combat qui dérange? Non-dits et dossiers cachés." (Lumumba en strijd tegen het imperialisme: idealen, principes van gelijkheid en rechtvaardigheid).

Een logisch initiatief: Lumumba in de publieke ruimte brengen heeft maar zin als zijn leven en werk een plaats in ons collectief geheugen krijgen, en dat betekent in de eerste plaats zijn strijd tegen het imperialisme voor het voetlicht brengen - een strijd die hem het leven heeft gekost.

Maar zo heeft Brussels burgemeester Philippe Close (PS) het niet begrepen. Eergisteren kreeg ik gemeenteraadslid Lydia Ngoï Mutyebele (PS) aan de lijn. Ze zei me dat ik niet kan deelnemen aan de conferentie wegens "een organisatorisch probleem" ("un souci organisationnel"). Meer uitleg kreeg ik niet. Een spreekverbod dus!

Eerder die dag was dat ook meegedeeld aan deelnemende partners van de festiviteiten, waarbij werd verwezen naar een beslissing van Philippe Close. Op die bijeenkomst luidde het argument dat ik in een ver verleden "een probleem met de Staatsveiligheid" zou hebben gehad. Wat belachelijk is, want ik ben nooit beschuldigd, in verdenking gesteld of veroordeeld voor een misdrijf. Al heb ik wel een reeks parkeerboetes gekregen - op dat punt pleit ik schuldig!

Het veto van burgemeester Philippe Close gaat natuurlijk niet over mijn persoon. De inzet is 'damage control' voor de politieke klasse. De politieke wereld wil Patrice Lumumba reduceren tot een inhoudsloos tweedimensionaal beeld - een man zonder geschiedenis, zonder betekenis, zonder relevantie voor de wereld van vandaag. Waarmee de vraag van 'Mémoire Coloniale' en 'Change' in de titel van de conferentie door Philippe Close zelf afdoende is beantwoord: ja, Lumumba derangeert nog steeds.

Het establishment wil niet horen van Lumumba's verzet tegen de neokoloniale recuperatie van Congo en Afrika - een recuperatie die tot vandaag doorgaat en verwoestende effecten heeft voor het continent. Het establishment wil niet horen van de diabolische strategie die België en de VS in 1960 hebben gevolgd en die in die dagen door het invloedrijke blad 'La Relève' met brutale openheid werd uiteengezet: "Wij geven hen de onafhankelijkheid. Zij zullen ministers zijn, en gewaardeerd worden. (...) Maar in de coulissen zullen wij de touwtjes in handen houden." Lumumba stond dat in de weg, en daarom werd hij vermoord.

Het establishment wil evenmin horen hoe de Verenigde Naties een cruciale rol speelden in de omverwerping van de democratisch verkozen regering-Lumumba. Om een voorbeeld te geven: de VN-leiders verboden Ghanese blauwhelmen om Lumumba, die door troepen van Mobutu werd achtervolgd, in bescherming te nemen. Ghanese officieren bevalen hun troepen om de opgejaagde ex-premier over te leveren aan de soldateska, die hem in zijn dodencel opsloten.

Lumumba zelf vatte die sleutelrol van de VN goed samen, in een gesprek met zijn persattaché Serge Michel: "Hoe zou het kunnen dat een blauw geschilderde helm, op zichzelf, zou volstaan om de denkbeelden van conservatieve officieren van Zweden, Canada of GrootBrittannië uit te schakelen? Hun visie op Afrika is er een van leeuwenjachten, slavenmarkten en koloniale veroveringen ... en zij begrijpen de Belgen omdat zij hetzelfde verleden, dezelfde geschiedenis en dezelfde trek in onze rijkdommen hebben."

In zekere zin helpt het veto van Philippe Close ons beter te begrijpen waar we staan in de strijd voor de dekolonisatie van de publieke ruimte. Lumumba krijgt een pleintje langs de Brusselse Ring - niet omdat de politieke klasse dat wil, maar omdat dit van onderuit is afgedwongen.

Het is nu zaak om op dit elan door te gaan. Dit kan geen eindpunt zijn, want de totale dekolonisering van onze publieke ruimte is nog steeds een verafgelegen ideaal. Een volgende stap zou erin kunnen bestaan dat we beginnen te ijveren voor een Lumumba Instituut, opgevat als een permanente expositieruimte, met een conferentiezaal, bibliotheek en interactieve projecten, naar het voorbeeld van het Institut du Monde Arabe in Parijs. Een instituut gevestigd op een centrale plaats in Brussel, in overeenstemming met het historisch-politieke belang van de Congolese premier.
Terug