NL
.
Beste witte mensen
Beste witte mensen
Beyoncé en Jay Z geven de westerse kunstcanon in hun videoclip ‘Apeshit’ op magistrale wijze een kopstoot. Bey en Jay herinterpreteren de kunstgeschiedenis door hun interactie met de werken én door een knappe choreografie van Sidi Larbi Cherkaoui. Zwarte lichamen liggen sierlijk op de spierwitte marmeren trappen van de eveneens spierwitte kunsttempel die het Louvre is. Queen B danst strategisch geplaatst voor het doek De kroning van Napoleon van Jacques-Louis David, waarop Napoleon zijn Joséphine – dochter van een Creoolse slavenhandelaar – tot keizerin kroont, waardoor het eruitziet alsof Beyoncé zelf gekroond wordt.
    
Kritiek op racisme, slavernij en de dominantie van de westerse esthetische standaarden is makkelijk te onderschrijven. Wij kunnen bij het zien van de video genoegzaam knikken van: ja, vroeger waren ze toch minder intelligent/ruimdenkend/open dan wij, zelfkritische intellectuelen nu – geef je de Châteauneuf-du-Pape eens door?
    
Maar De Groene Amsterdammer onderzocht onlangs hoe racistisch Nederland is onder de sprekende titel ‘Goede bedoelingen zijn niet genoeg’. Toen Gloria Wekker vorig jaar haar studie ‘Witte onschuld’ publiceerde, verslikte Nederland zich collectief in de koffie, want Wekker toonde aan dat het land heel wat minder ruimdenkend is dan het altijd heeft gedacht.
    
En dat stoot tegen de borst, want het schiet het zelfbeeld van ‘een tolerante, gastvrije, kleurenblinde natie’ aan flarden. Bij racisme denken we nog al te vaak aan kaalgeschoren neonazi’s met een kort lontje, maar de ongemakkelijke waarheid is dat het een wijdverspreide misvatting is dat discriminatie altijd gepaard gaat met kwade intenties. We zijn racistischer dan we denken.
    
Onlangs zei acteur Oscar Van Rompay in deze krant: ‘Ik begrijp nog altijd niet goed hoe blackfacing zo pijnlijk kan zijn. Maar uiteindelijk komt het hierop neer: waarom neem je niet gewoon aan dat als iemand zegt dat het pijn doet, dat je het dan beter niet doet.’
    
Om de diepe wonden te snappen die blackfacing veroorzaakt, hoef je maar naar Dear white people te kijken van regisseur Justin Simien, die van zijn gelijknamige film uit 2014 een Netflix-serie maakte over een groep zwarte studenten aan de fictionele Ivy League school Winchester University. Hoofdpersonage Samantha White neemt latent én minder latent racisme op de korrel in haar radioprogramma Dear white people, vaak met een flinke dosis humor: ‘Having a black vibrator does not count as having an interracial relationship.’ Gossip girl meets Do the right thing.
    
Wat ik wil zeggen: naar Dear white people kijken was behalve grappig en entertainend ook confronterend. Je gaat er jezelf van in vraag stellen. Komt er soms niet – onbewust en zeker onbedoeld – wat latent racisme bovendrijven? En besefte ik tot nu wel ten volle hoe geprivilegieerd ik inderdaad wel ben? Dat is de kracht van fictie: ze is soms echter dan de realiteit – ik heb nooit zo veel over de wereld geleerd als door naar de vijf seizoenen van The wire te kijken. Dankzij personages van vlees en bloed snap je – vóél je – soms dingen die je níét ziet wanneer je alleen het nieuws volgt of verstandige analyses leest. Wat mij betreft, wordt Dear white people bekijken dus verplichte examenstof voor scholieren.
Terug