NL
.
Pietendiscussie
Kort gezegd snap ik niet waar de fuck we het nog over hebben. Het is een klein onderdeel van een simpel kinderfeest. Doe normaal joh. De grap is natuurlijk dat iedereen het daar eigenlijk wel over eens is. Die zinnen hadden rustig een reaguursel onder een antiracistisch artikel kunnen zijn. Met wat minder interpunctie (en gek genoeg wel meer uitroeptekens) misschien, maar toch.

Ik bedoel het echter wel anders. Ik snap niet zo goed wat er nou eigenlijk te verdedigen valt. Komt ie, in het kort:
Zwarte piet bestaat sinds pakweg 1850. Sinterklaas niet, die al veel langer. Al in de 14e eeuw werden in nederland op kinderen en kado's gerichte feesten in zijn naam gehouden. In de nadagen van de Nederlandse slavernij werd plotsklaps door Jan Schenkman een zwart knechtje aan de sint gekoppeld. Van enige relatie met krampussen, raven van odin of wodan of wat dan ook is verdomd weinig bewijs. Piet is ontegenzeggelijk geworteld in het idee van een zwarte slaaf.

Een fenomeen waar piet wel degelijk aan gekoppeld lijkt te zijn is de 'blackface minstrelshow'. Deze was in de 19e eeuw in de VS vet hip, en bleef tot de jaren 60 van vorige eeuw nog regelmatig de kop opsteken. Het waren witte mensen die zich zwart schminkten, met grote rooie lippen en een kroespruik. Klinkt bekend, niet?
Ze vergoelijkten de slavernij door te doen alsof zwarte mensen zich prima vermaakten op de plantages. Ondertussen gedroegen ze zich dommig, klunzig en lui. Rings a bell?
De nederlandse variant, piet, heeft dan inmiddels zijn grootste dommigheid en nep-surinaamse accent verloren, nog ieder jaar loopt alles in de soep omdat ie het boek kwijtraakt, een navigatiefout maakt, niet genoeg pepernoten bakt, of whatever. Ik weet nog dat ik taaloefeningen kreeg op de basisschool waarin piet iets verkeerd spelde, en ik als 8-jarig koter het moest verbeteren. Want een wit kind is slimmer dan een zwart groot mens.

Maar weet je? Eigenlijk boeit die hele geschiedenis me niet zo. Natuurlijk is ie zonder meer relevant, en het is belangrijk om ons bewust van te zijn van ons koloniale verleden, en hoe dat uitwerking heeft op het hier en nu. Aan de andere kant zijn met wat creatief graafwerk vast ook wel andere interpretaties van de geschiedenis te vinden.
Misschien is er een gedichtje uit 1896 waarin piet als vriend wordt aangeduid. Voor mijn part kom je aan met een getekende verklaring van meneer Piet Zwart uit 1850 waarin staat dat hij vrijwillig en in volle vrijheid die arme oude sint helpt die pakjes het dak op te jouwen. Of een tekening uit 1903 van piet die sint met de roe op zijn roodgloeiende billetjes geeft, terwijl hij roept 'WIE IS ER NU DE SLAAF, OH RIJKE WITTE MAN?!'.
Maar als puntje bij paaltje komt doet het er voor deze discussie niet heel erg toe. Er steeds maar weer over moeten discussieren is nogal vermoeiend en is energie die we niet aan andere dingen spenderen.

In 2011 stond Quincy Gario met wat vrienden in Dordt langs de intocht met een simpele boodschap op hun shirt: Zwarte Piet is racisme. Weinig subtiel, kun je vinden, maar vergeet niet dat men inmiddels alweer decennia (al sinds de jaren 30) op lievere manieren het probleem had proberen te agenderen. Hier kijk, dertig jaar geleden in fucking sesamstraat! Quincy was het zat. Hij en vele anderen hadden witte mensen keer op keer proberen te vertellen dat het niet voor iedereen een feest was, het moment was daar om de confrontatie aan te gaan. Om het debat open te breken. Als het niet gezellig kan, moet het maar ongezellig.
En zelfs dan is een tekst op een t-shirt nog erg braaf, dunkt me.
De politie vond van niet. Ze werden een steegje in gesleurd en met geweld gearresteerd. Jaren later kreeg de politie daar trouwens ongelijk in.

Op dat moment, nu zes jaar terug, vond ik het allemaal dikke bullshit. Het is maar een kinderfeest toch? En niet al die mensen zijn toch racisten? Is er niks belangrijkers? Al snel kreeg ik echter door dat ze wel degelijk een punt hadden. Nee, niemand heeft het ooit racistisch bedoeld, en ik hoef me echt niet schuldig te voelen dat ik fijne herinneringen heb aan Zwarte Piet, maar het fenomeen is wel degelijk een vorm van racisme.

Inmiddels zijn we zes jaar verder, en valt op geen enkele manier te ontkennen dat de keuze om je zwart te schminken een racistische keuze is. Zelfs al zóú de geschiedenis van Zwarte Piet volledig schoon zijn, uit regenbogen en vlinders op mooie bloemen bestaan (wat dus bepaald niet zo is), dan nog is de traditie door het huidige debat zo verziekt dat het een racistisch ding gewórden is.

In zekere zin komt dat doordat Piet door de Zwarte Piet is racisme-campagne gepolitiseerd is. Maar voordat je Quincy en Sylvana daarvoor de zoveelste doodsverwensing toespeelt:
Zwarte Piet is voornamelijk verziekt door de verdedigers ervan. Terwijl het antiracistische kamp redelijk geciviliseerd bleef, steeds maar weer op kwam draven om het uit te leggen en geen geweld of dreiging daarmee gebruikte, was de tegenpartij briesend 'eigen volk eerst' aan het roepen. Wat op zijn minst een onhandige tactiek is om te laten zien dat je niet racistisch bent.
Dus ja, nu kiezen voor een 'traditionele' Zwarte Piet is een racistische keuze. Hoef je geen racist voor te zijn natuurlijk, maar ik kan me niet voorstellen dat je niet doorhebt dat je in hetzelfde kamp gaat staan als mensen die lopen te roepen dat 'ze terug moeten naar hun eigen land'. Ik bedoel, de neo-nazistische NVU heeft vorig jaar langs de intocht vóór zwarteschminkte pieten staan demonstreren.

NSB-vlaggen zijn een symbool van de totale afwezigheid van racisme, right?

En nee, je hoeft het helemaal niet racistisch te bedoelen. Ik hoop verdomme niet dat ik me associeer met mensen die ooit iets racistisch bedoelen. Maar dat is niet relevant. In kwesties als deze is niet de bedoeling leidend, maar de uitwerking. En het is niet aan de mensen die geen slachtoffer zijn om te bepalen of de klacht over die uitwerking legitiem is.
Simpel gezegd: Jantje maakt iedere dag een grapje over henkies bril. Henkie vindt dat niet tof. Henkie klaagt bij jou, de juf, dat Jantje hem pest. Jantje beweert dat hij het niet lullig bedoelde, sterker nog hij wou henkies bril víéren! Wie geloof je hier?
Nou moet je je in dit geval voorstellen dat Jantje reageert door te zeggen: 'Die schele moet zijn bek houden. Hij mag blij zijn dat ie met zijn lelijke brillenkop op deze school mag komen. Als er nog meer van die gore vier-ogigen bijkomen ga ik ze ophangen!'. Jantje slaat protesten van brildragers met geweld neer en pakt brildragers die in de buurt van brillengrap-optochten komen op. Jan steekt ook LALALA roepend zijn vingers in zijn oren als de VN, de kinderombudsman en allerlei andere instanties opmerken dat henkie best een punt heeft.

Iedereen die Zwarte Piet in stand houdt schaart zich in dat verhaal aan Jantjes kant.

Dus nee, ik snap niet waar de fuck we nog over discussieren. Zelfs al negeer je de historie, dan nog is Zwarte Piet anno 2017 een racistisch fenomeen. Ik heb geen zin meer er nog over te bekvechten, we hebben het over een klein onderdeel van een simpel kinderfeest. Doe normaal joh. Pas die shit aan, en ga belangrijkere dingen doen.
In plaats daarvan zie ik vrienden en dierbaren rabiaat racistische bullshit posten. En als je er tegenin gaat met argumenten en onderbouwing en dat soort uit de mode geraakte dingen krijg je domme drogredenaties en verwensingen naar je hoofd. Ik ben hetzelfde bandje dat iedereen jaarlijks opzet nogal beu, en sluit me af van teveel discussie erover omdat het me moedeloos maakt.

Ik troost mezelf met de gedachte dat het op zijn minst eindig is. De verandering is ingezet. De eerste steden zijn overgestapt op een alternatief, verschillende winkelketens zijn om, ik heb het vermoeden dat het geen tien jaar meer duurt voor Zwarte Piet uit het straatbeeld is. Ik weet trouwens zo net nog niet of de roetveegpiet het ideale alternatief is. Hoewel het beter strookt met het schoorsteenverhaal is de hele aanwezigheid van de knecht nog steeds gestoeld op die foute geschiedenis. Maar een goeie eerste stap is het zeker, time will tell waar we op uitkomen.

Ik hoop zelf vooral dat we hier nou onderhand een keer klaar mee zijn. Dat we de zwarte stemmen die zich ertegen uitspreken eens een keer serieus gaan nemen, en dat we eindelijk eens ophouden met Zwarte Piet. Dat we eindelijk een keer afspreken dat racistische bullshit niet gewenst is, en al helemaal niet in een feestelijke optocht voor de kinderen. Of hoe het ook wel heet: 'Doe normaal joh.'

Klik hier voor het volledige artikel.

Terug